c139882

@prefix azonOnto: <http://id.e-science.pl/ontologies/azonOnto#> .
@prefix collection: <http://id.e-science.pl/vocab/collection/> .
@prefix dcterms: <http://purl.org/dc/terms/> .
@prefix kv: <http://id.e-science.pl/vocab/kv/> .
@prefix person: <http://id.e-science.pl/vocab/person/> .
@prefix rdf: <http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#> .
@prefix rdfs: <http://www.w3.org/2000/01/rdf-schema#> .
@prefix records: <http://id.e-science.pl/records/> .
@prefix skos: <http://www.w3.org/2004/02/skos/core#> .
@prefix unit: <http://id.e-science.pl/vocab/unit/> .
@prefix xml: <http://www.w3.org/XML/1998/namespace> .
@prefix xsd: <http://www.w3.org/2001/XMLSchema#> .

kv:c139882 a skos:Concept ;
    rdfs:seeAlso "https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBuchwa"@pl ;
    skos:definition "Żuchwa (łac. mandibula) – jeden z elementów szczęk żuchwowców, potocznie nazywana szczęką dolną. U ludzi żuchwa jest kością nieparzystą, zrasta się z dwóch części (lewej i prawej) w okresie płodowym, a pozostałość spojenia żuchwy może mieć postać bruzdy lub wypukłości i przechodzi na dole w guzowatość bródkową.  Główną część żuchwy stanowi masywny trzon (corpus mandibulae; osadzone są na nim zęby), od którego do tyłu odchodzą symetrycznie gałęzie żuchwy (rami mandibulae, poj. ramus mandibulae) w miejscu określanym jako kąt żuchwy (angulus mandibulae); trzon z gałęzią tworzą kąt 90-140° (w zależności od wieku). Na górnej powierzchni trzonu jest część zębodołowa (pars alveolaris) – nazywana tak w przeciwieństwie do wyrostka zębodołowego szczęki ze względu na inny sposób powstawania w rozwoju płodowym. Część zębodołowa żuchwy zawiera zębodoły, w których wklinowane są zęby. Wyczuwalne są na niej łęki zębodołowe (iuga alveolaria), odpowiadające zębodołom siekaczy i kła.  Na przedniej powierzchni trzonu żuchwy widoczne są guzy bródkowe (tuberculum mentale) oraz na wysokości pierwszych przedtrzonowców – dwa otwory bródkowe (foramen mentale), przez które z kanału żuchwy wychodzą nerwy bródkowe (odgałęzienia nerwu zębodołowego dolnego) i tętnice bródkowe (od tętnicy zębodołowej dolnej). Najbardziej wystająca część trzonu to guzowatość bródkowa (protuberantia mentale). Na wewnętrznej powierzchni trzonu są zagłębienia – dołki podjęzykowe (foramen sublingualis) dla ślinianek podjęzykowych i dołki dwubrzuścowe (fossa digastrica), miejsca przyczepu brzuśców przednich mięśni dwubrzuścowych.  Gałąź żuchwy rozdziela się u góry na dwa wyrostki: dziobiasty (processus coronoideus) z przodu i wyrostek kłykciowy (processus condylaris) z tyłu, przedzielone wcięciem żuchwy (incisura mandibulae). Wyrostki kłykciowe współtworzą z kośćmi skroniowymi stawy skroniowo-żuchwowe (articulatio temporomandibularis).  Na bocznej części gałęzi żuchwy, blisko jej kąta, można zauważyć guzowatość żwaczową (tuberositas masseterica), zwiększa ona powierzchnię przyczepu mięśnia żwacza (m. masseter). Na przyśrodkowej powierzchni gałęzi żuchwy jest otwór żuchwy (foramen mandibulae) ograniczony języczkiem, do którego wchodzi nerw zębodołowy dolny (gałąź nerwu żuchwowego (V3), od nerwu trójdzielnego (V))."@pl ;
    skos:inScheme kv:keywordsVocabulary ;
    skos:prefLabel "żuchwa człowieka"@pl .